Yemek Artıklarını Değerlendirmenin Yaratıcı Yolları
Evlerde ve işyerlerinde pişirilen yemekler, her seferinde tam olarak bitmeyebilir. Kalan yemekler saklama kaplarına alınıp buzdolabında sonraki gün tüketilmesi için saklanabilir. Ancak bir porsiyon çıkmayacak kadar az kalan yemekler, yemek bittikten sonra geriye kalan salçalı yemek sosları, yoğurtlu salata, soğuk meze sosları da yemek artığıdır. Pek çok insan kalan bu artıklarla ne yapacağını bilemediğinden bu gıdalar genelde çöpe atılır.
Günde üç öğün yemek pişen sıradan bir evin mutfağında günlük çıkan yemek artıklarını bir poşette biriktirirseniz en az bir büyük poşetin dolduğunu gözlemleyebilirsiniz. Gıdaların kabukları, çekirdekleri, fazla soslar, yemeklerden kalan yağlar, fazla pilavlar, kalan kemikli etler gibi artan yemeklerden oluşan yemek artıkları gerçekten çöp mü yoksa değerlendirilebilir mi konusu geri dönüşüme önem verenlerin üzerine en çok kafa yorduğu konuların başında gelir. Ev mutfaklarının yanı sıra restoran mutfakları, yemekhane mutfakları gibi çok kişiye yemek yapılan yerlerde yemek artıklarının boyutu da daha büyüktür. Profesyonel mutfaklarda yemek artıkları çok çeşitli şekillerde değerlendirilir. Evinizde veya işyerinizde emek vererek hazırlanmış gıdaların atılmasının ve gıda israfının önüne geçmek için siz de bu içerikte yemek artıklarını değerlendirme yöntemlerini öğrenebilirsiniz.
Artan Yemeklerle Yeni Tarifler Yaratma
En iyi yemek artıklarını değerlendirme yollarından biri yeni tarifler yaratmaktır. Mutfağınızda gıda israfının önüne geçmek için evinizdeki kişi sayısında uygun porsiyonlarda yemek yapmalısınız. Tüketebileceğinizden fazla yemek yapmak gıda israfının en önemli sebeplerinden biridir. Ne kadar porsiyona uygun yemek yapılsa da bazen yemeklerden artıklar kalabilir.
Her evde ve işyerinde en çok kalan yemek artığı tencere dibinde kalan yemek soslarıdır. Yemeğin bütün lezzetini taşıyan bu soslarla yeniden yemek yapabilirsiniz. Özellikle kıymalı ve etli yemek soslarını lezzetli makarna soslarına dönüştürebilirsiniz. Kıymalı ya da etli yemek sosu çok az kaldıysa içine bir su bardağı kadar pişmiş domates rendesi koyup çoğaltabilirsiniz. Sos yeterli miktardaysa biraz ısıtıp haşlanmış makarnayla karıştırabilirsiniz. Türk mutfağının pek çok yemeğini yaparken kullanılan soğan, biber, salça kavurmasından oluşan yemek sosu kaldıysa bu sosu bulgur veya şehriye pilavı yaparken kullanabilirsiniz. Kalan sosu ısıtıp içine bulgur ya da şehriye koyup biraz kavurduktan sonra üzerini geçecek kadar su ekleyip kısık ateşte suyunu çekene kadar pişirdikten sonra lezzetli pilavınızı servise hazırlayabilirsiniz. Yemek sosunun içinde önceki yemeğin bakliyatları ya da sebzeleri kaldıysa bunları çıkarmayın. Kalan sebzeler ve bakliyatlar; pilav ve makarnalarınızın lezzetine lezzet katacaktır.
Artan Sebzelerle Çorba ve Güveç Tarifleri
Sebze yemek artıklarını değerlendirme yöntemleri arasında en pratik olanlar çorba ve güveç tarifleridir. Örneğin; et yemeğinin yanında yağlanmış fırında sebzeler pişirdiyseniz bu sebzelerle ile son derece lezzetli bir sebze çorbasını yapabilirsiniz:
- Derin bir tencerede iki yemek kaşığı tereyağını eritin.
- Üzerine iki yemek kaşığı unu ekleyin ve kokusu çıkana dek kavurun.
- Ardından dört su bardağı et suyu, sebze suyu ya da içme suyu ekleyin.
- Fırınlanmış sebzeleri küp küp doğrayın.
- Bir tavada bir miktar zeytinyağı veya tereyağı ile birlikte birkaç dakika soteleyin. Bu aşamada dilerseniz baharat da ekleyebilirsiniz.
- Sotelenmiş sebzeleri kaynamakta olan çorbaya ilave edin.
- Hepsi birlikte kaynadıktan sonra çorbanızı servis edebilirsiniz.
- Sebzeleri sotelerken kullandığınız tavada kalan yağın içine küp küp doğranmış bayat ekmekleri koyup ısıtabilir, çorbanızın üzerinde servis etmek için harika kıtırlar elde edebilirsiniz.
Kalan sebzeleri değerlendirmenin bir diğer yöntemi ise güveç yapmaktır:
- Bir güveç kabına artan sebzeleri dizin.
- Üzerine haşlanmış tavuk, pişmiş kırmızı et gibi et çeşitlerini koyabilirsiniz.
- Ardından başka bir kapta salça, yağ, baharatlar ve sudan oluşan salçalı sos hazırlayın.
- Hazırladığınız sosu, sebze ve etlerin üzerine döküp fırına verin.
- Kalan sebzeler daha önce piştiği için etli bir güveç hazırlayacaksanız etler mutlaka pişmiş olmalıdır. Aksi halde et pişene kadar daha önceden pişmiş sebzeler erir ya da çok piştiği için bütün besin değerini kaybeder.
- Haşlanmış sebzeleri ise üzerine beşamel sos yapıp biraz kaşar ilavesiyle fırına verip lezzetli sebze gratenler hazırlayabilirsiniz.
Et ve Tavuk Artıklarını Kullanarak Sandviç ve Salata Yapımı
Et suyu, tavuk suyu çıkarırken kullanılan kemikli etleri güzel bir şekilde sıyırdıktan sonra pek çok et kaldığını görebilirsiniz. Kalan bu etleri biraz baharatlandırıp sandviçlerinizin içinde kullanabilirsiniz. Önceki günden kalmış ızgara, kızarmış ya da haşlanmış tavukları protein değeri yüksek bir salata yapmak için kullanabilirsiniz. Önceki günden kalan kavurmaları, domates biber ilavesi ile ekmek arası sandviç olarak tüketebilirsiniz.
Salçalı etli yemekten kalan soslu et ve köftelerle de son derece lezzetli soslu sıcak sandviç ve dürümler hazırlayabilirsiniz:
- Sandviç ekmeğini ya da lavaşı açıp içine kalan etli yemeğin sosunu her yerine gelecek şekilde bol bol sürün.
- Ardından et ya da köfteleri koyun.
- Üzerine dilerseniz dilim turşu ile rendelenmiş kaşar ilavesi yapın.
- Son olarak bir tost makinesinde kısa süre ısıtın.
- Aynı işlemi tavada da yapabilirsiniz.
Artan Pilav ve Makarnalarla Fırın Yemekleri ve Pilav Üstü Lezzetler
Pirinç pilavı evlerde ve işyerlerinde en çok kalan yemek artıklarından biridir. Bir porsiyonluk pirinç pilavını aşağıdaki tariflerde değerlendirebilirsiniz:
- Yayla Çorbası
- Kadınbudu Köfte
- Pirinçli kabak yemeği
- Uzak Doğu Usulü Sebzeli Pilav
- Pirinç Topları
- Pirinç Salatası
- Mücver
- Sütlaç
Makarnadan kalan yemek artıklarını değerlendirme yöntemi olarak fırınlayıp börek tadında yepyeni bir lezzet elde edebilirsiniz:
- Bir iki porsiyonluk makarna kaldıysa içine bir miktar peynir ve maydanoz karışımı ekleyerek harmanlayın.
- Küçük bir tencerede iki yemek kaşığı tereyağında iki yemek kaşığı unu kavurun.
- Un pembeleşince iki su bardağı sütü ilave edin ve topaklanma yapmaması için durmadan karıştırın.
- Hazırladığınız beşamel sosa tuz, karabiber, bir miktar muskat rendesi ilave edin.
- Peynirli maydanozlu makarnayı bu sosla buluşturup yağlanmış fırın tepsisine aktarın.
- Dilerseniz pişmeye yakın üzerine bir miktar kaşar peyniri rendesi de ekleyebilirsiniz.
Artan pilavların üzerine ise kalan et ve tavuklarını didikleyip koyabilir ertesi gün yeni bir yemek gibi servis edebilirsiniz. Ayrıca kalan sebzeleri baharatlarla soteleyip hoş bir sunumla pilav üstünde tüketebilirsiniz. Kalan kuru börülce yemeği, nohut yemeği ve fasulye gibi kuru bakliyat yemeklerini kalan bulgur pilavının üzerinde koyarak lezzetli ve besleyici bir öğün hazırlayabilirsiniz.